Thầy Xưa Bạn Cũ

Nguyễn Thị Tố Nga

Sau bao nhiêu năm tháng, đổi thay của cuộc đời, từ những bước đi còn bỡ ngỡ tới ngày rời xa mái trường thân yêu để tìm định hướng cho cuộc đời mình, tôi không bao giờ quên được mái trường xưa, nơi mà những kỷ niệm đẹp không bao giờ phai nhạt trong tâm khảm tôi. Tất cả sự học tập và vui đùa của tuổi thơ ngây, tình thương, sự dạy dỗ của các thầy cô, sự ưu ái của tình bạn, vẫn khắc ghi mãi trong tim. Từ những sự vấp ngã trên đường đời, những giây phút ấy, nghĩ đến các thầy cô, tôi lại được khích lệ để tiến tới, cũng như những thành công, khi đó tôi cảm thấy được sự hài lòng của thầy cô. Tôi vẫn luôn tự hào mình là học trò của trường Phan Chu Trinh một thời yêu dấu, với các thầy hiệu trưởng dẫn dắt và sự dạy dỗ tận tình của các thầy cô yêu quý.

Những con đường dẫn đến ngôi trường xưa đẹp đẽ và yêu quý, có những hàng cây to bóng rợp xanh mát như che chở cho những bước đi của chúng tôi đến trường, trời nắng thì đi dưới bóng râm, trời mưa thì các tàng cây xoè ra che mưa như một cái lọng để chúng tôi khỏi ướt. Hàng cây phượng vĩ bên con đường và trong sân trường, tung cánh hoa đỏ như những cánh bướm khoe sắc vươn dài, có khi buông rũ trên vai chúng tôi; hoa rụng khắp lối đi, mà chúng tôi thường ép vào những trang vở học trò. Những khi hoa nở rộ là lúc báo hiệu hè đến, chúng tôi lại tạm chia tay nhau để rồi sẽ gặp lại trong niên học mới. Và có những con sâu đo nằm lơ lửng trên không trung, nếu rơi vào áo thì sâu đo khắp người. Bạn bè đùa nhau nếu sâu đo hết từ đầu đến chân là mình chết, vậy mà tôi cũng tin và rất sợ. Biết vậy, các bạn trai thường chọc chúng tôi bằng cách bỏ sâu đo vào cặp, khi mở ra thấy là sợ, la inh ỏi và bỏ cặp chạy.

Những niên học cuối cùng, cùng lúc hoa phượng nở rộ là lúc buồn nhất, tôi rưng rưng nước mắt khi phải từ giã ngôi trường thân yêu.

Ðà Nẵng thân yêu của tôi là xứ của biển mặn và gió cát. Sân trường chúng tôi ngập cát cả lối đi. Chúng tôi đi, chân lún trên cát mềm mại nóng bỏng của những ngày hè êm ả, và mịn màng sau những cơn mưa. Ôi những ngày nô đùa nghịch ngợm với nhau. Tôi nhớ mùa đông, chúng tôi phải đứng chơi ở hành lang, các bạn trai nghịch, đưa chân ra cho bạn gái chúng tôi bị té... Những bạn trai nào để xe không thứ tự, thì thầy Duận xì bánh xe, mỗi lần thấy thầy đi ngang, các bạn hát lên: "chuyên môn xì xe..." và cười đùa với nhau rất vô tư.

Ôi! những kỷ niệm đẹp quá, tất cả chưa bao giờ xoá nhoà được trong trái tim tôi, và tôi nhớ mãi nó, một thời học trò thơ ngây ngày nào, với bao lưu luyến vấn vương, nhớ các thầy cô, nhớ các bạn, nhớ về mối tình trong trắng ngây thơ ngày nào.

Ở đó, mọi thầy cô tôi đều thương yêu và quý mến. Tôi còn nhớ, lúc tôi vừa mới vào lớp Ðệ Lục, tôi lần đầu tiên bước chân vào trường sau lớp Ðệ Thất ở trường Ðồng Khánh, Huế. Thầy Thiết -tôi chỉ nhớ tên thầy nhưng chưa nhớ rõ họ cho nên chưa viết được lên đây - thầy dạy môn Anh văn và cũng là thầy chủ nhiệm lớp tôi. Thầy khoảng 25 tuổi, người vừa tầm, gương mặt và ánh mắt rất vui, nụ cười của thầy luôn nở trên môi với dáng vẻ bao dung đầy sự thương yêu học trò. Những giờ thầy dạy rất sôi động; ai đã học qua thì không bao giờ quên được lòng thương yêu của thầy đối với học trò. Một hôm, có một bạn học, tôi nhớ tên là Lộc, bạn ấy mồ côi cha mẹ ... nghỉ học mấy ngày. Thầy hỏi, đến thăm thì biết bạn ấy bị bệnh nặng không có ai chăm sóc. Thầy cùng anh lớp trưởng là anh Nguyễn Quang Tư và vài bạn lớn tuổi đem được bạn ấy đến bệnh viện là bạn ấy đã không còn sức lực, gần chết mà vẫn nuối thầy nuối bạn. Thầy chạy đi lo lắng tìm thuốc cho bạn ấy, trở lại thì bạn ấy đã chết, nhưng bạn ấy vẫn mở mắt như muốn chờ một người thân nào đó vuốt mắt cho bạn thì bạn mới nhắm mắt lại. Giây phút ấy, lòng tôi nao nao. Ước gì Lộc có một người cha. Rồi sau đó, thầy và các bạn lớn tuổi hơn tôi trong lớp đã lo tổ chức tang lễ cho bạn ấy. Ngày đưa linh cữu bạn, chúng tôi đi trong im lặng, qua các ruộng xanh gần cầu De Lattre, lòng tôi buồn vô hạn, xót thương cho một người bạn tuổi còn trẻ sớm ra đi. Chúng tôi chỉ còn biết cầu xin cho bạn ấy sớm được tiêu diêu và gặp lại cha mẹ ở nơi chín suối.

Kỷ niệm buồn đó ở mãi trong lòng tôi. Hình ảnh thầy độ lượng và từ tâm làm tôi không bao giờ quên được trong những ngày ấu thơ của tôi.

Tôi không hề gặp lại thầy sau nầy, cố tìm cũng không ra. Tôi chỉ xin ghi lên trang giấy nầy sự kính mến và lòng biết ơn thầy của tôi.

Lúc tôi học lớp Ðệ Tứ 4, thầy chủ nhiệm là thầy Trần Trừu, dạy toán, mập hơn thầy Thiết, cũng người Huế, thầy có vẻ trầm tư nhưng lòng rộng rãi biết bao. Thầy thương học trò nghèo, chăm lo sự học của chúng tôi nhiều lắm. Khi chúng tôi học kém, thầy không la rầy chúng tôi mà nét mặt thầy rất ưu tư. Thầy còn tổ chức văn nghệ dịp Tết để lớp tôi hoà chung các lớp khác để có một đêm văn nghệ của trường vào ngày Tết. Tôi vẫn còn nhớ, chúng tôi lên tập hát và múa ở nhà một người bạn tên Khoa, ở gần nhà thầy. Tôi còn nhớ bài múa "Trăng Mờ Bên Suối" thật đẹp và dịu dàng, và vở kịch "Tây Thi gái nước Việt" mà chị Ky, rất đẹp, dịu dàng, thùy mị diễn. Sau nầy tôi có gặp lại và tiễn chị đi nước ngoài. Chị đóng vai Tây Thi rất là xứng, còn anh Nguyễn Quang Tư là vua Ngô Phù Sai, tôi rất nhớ và mến anh ấy. Anh luôn luôn như một người anh cả của chúng tôi, là lớp trưởng của tôi từ Ðệ Thất lên. Anh cao và gầy, rất chững chạc và yêu thương chúng tôi. Lớp tôi năm ấy nhờ có thầy Trừu nên rất vui, rất sôi động.

Ngoài ra thầy còn bắt chúng tôi làm toán theo tổ thi đua học tập, làm hết tất cả các bài tập thầy ra, để về nhà lo học không ham chơi. Chúng tôi cùng một tổ với anh Tư, Hạnh, Sồ, chị An (Phạm Thị An), chị lớn tuổi hơn chúng tôi, cũng rất đẹp. Hồi đó, tôi và Hạnh rất thân nhau, hai đứa tôi học chẳng lo học, chỉ lo trèo cây, hái ổi, bị anh Tú la lười học, vừa la vừa cười. Ôi! kỷ niệm đẹp biết bao. Tôi vẫn còn nhớ mãi, và vẫn mong gặp lại được thầy một ngày nào đó. Nhờ thầy con đã học giỏi và có căn bản để lên những lớp khác và tiếp tục duy trì sự hiểu biết đó, và từ đó con mới bay xa trong vững chãi để thi đậu vào đại học. Con hết sức biết ơn thầy, và luôn kính mến thầy với sự dạy dỗ và thương yêu lo lắng cho học trò như một người cha.

Và cứ thế, tôi và các bạn vẫn vui đùa vô tư tới tận lúc phải rời xa mái trường thân yêu.

Khi tôi học lớp Ðệ Tam, với tôi và các bạn, đó là năm nghỉ ngơi thoải mái sau kỳ thi trung học Ðệ Nhất Cấp vừa qua, để vừa học tập vừa chơi đùa. Tuổi đó, chúng tôi mới bắt đầu cảm thấy lớn hơn một chút, thế nhưng chúng tôi vẫn còn tâm hồn trẻ thơ, vẫn vui đùa nghịch ngợm. Trong các môn học, tôi và có lẽ các bạn cũng vậy, dù giỏi hay dù thích vẫn sợ môn toán nhất. Thầy toán Nguyễn Ngọc Thanh vừa từ trường khác đến dạy trường tôi và phụ trách lớp tôi, chúng tôi sợ lắm. Gần đến giờ thầy vào là cả lớp đang ồn ào lao xao trở nên im thin thít, vì môn toán là môn quan trọng và khó. Thầy trẻ, nghiêm, thầy thường hay gọi lên bảng làm bài tập, mỗi lần lên là ai cũng run lắm. Bài sai, thầy cho điểm thấp liền, để chúng tôi cố gắng thêm vì chúng tôi phải thi ra trường rất khó. Nhưng thầy rất tận tâm với chúng tôi, hay kể chuyện vui cho chúng tôi nghe cuối giờ để bớt mệt. Gần Tết, thầy hát bài "Chiều" cho chúng tôi nghe, lúc đó dáng thầy trông rất mơ mộng, gần gũi.

Có một kỷ niệm về cô Hoàng Anh mỗi khi nhớ lại làm tôi bồi hồi xúc động. Ðó là cô giáo dạy môn Anh Văn lớp Ðệ Tam. Tuy khi đó sinh ngữ vẫn không quan trọng bằng môn toán nhưng tôi rất thích và rất muốn trau giồi để đọc sách thêm cho biết về văn minh và văn học nước ngoài. Tôi và các bạn được cô dạy dỗ rất tận tình. Cô cao, vừa người, mái tóc cắt ngắn vừa chạm cổ, bồng bềnh trên gương mặt dịu hiền. Cô hay mặc áo len màu đỏ thắm vào mùa Ðông. Năm ấy, nghe tiếng cô dạy trên bục giảng, giọng nói của cô trong mà hiền hòa ấm áp. Cô cứ hỏi chúng tôi: "Các em có hiểu không?". Sự dịu dàng ở cô toát ra vẻ bao dung khiến tôi mến yêu cô. Rất nhiều hôm tôi ghé nhà bạn thân ở đường Nguyễn Hoàng, cô cùng đi về đường đó, tôi vẫn thích đứng nhìn cô đi qua và chào cô. Hình như cô rất thương mến tôi. Qua năm đó, tôi không còn được học cô nữa, vì cô là giáo sư chính môn Anh văn của ban C. Cô đi dạy về ngang nhà, tôi nhìn và chào cô, cô vẫn tươi cười chào lại tôi.

Cô ơi, bây giờ cô đã 70 tuổi rồi, nhưng hình ảnh cô đã in sâu đậm vào cuộc đời em và em vẫn ước rằng mình sẽ làm sao có được đức tính đó.

Những kỷ niệm xưa dưới mái trường Phan Chu Trinh thân yêu ngày xưa đang tuôn trào trong tôi. Tôi nhớ các thầy cô và các bạn, dù thân hay không thân, những ngày đi học gặp nhau cùng vui đùa, cùng chung sống những ngày thơ ấu, tình thương ấy rất chan hòa mãi mãi tôi không bao giờ quên được dù dòng đời xuôi ngược, mỗi người một ngả.

Ðể ghi nhớ lòng thầy cô, em xin gửi tặng thầy cô yêu quý một bài thơ nói lên:

Lòng thầy cô

Gió hè xơ xác thổi

Nắng hè gay gắt dọi

Mỗi buổi rụng mỗi trò

Sức mòn lớp chơ vơ

Trò đi thầy đứng đợi

Quạnh quẽ ngắm thân già

Lòng thầy ai biết cho

Ai thương lòng chim mẹ

Nuôi con cho vút c ánh

Nhả tổ vỏ cùng lông

Nghĩ thương thân cù mộc

Góp nhựa bao mùa trờ i

Nuôi hoa cho hạt rụng

Rung đi cây dần còi

Biết trong muôn hạt giống

Kết quả hạt nào đây

Gọi là chút an ủi

Trò biết trả ơn thầy

Nguyễn Thị Tố Nga