Peter Carey

Tiểu thuyết gia hiện đại Úc Châu

Phạm Vũ Thịnh

Peter Carey

Những tác phẩm của Peter Carey, tiểu thuyết gia gốc Úc 2 lần được giải thưởng Booker, là những vùng mỏ phong phú cho các nhà phê bình văn học trên thế giới truy tầm những đặc sắc Kafka, hiện thực huyền ảo, hậu hiện đại, và hậu thực dân. Peter Philip Carey sinh năm 1943 ở Bacchus Marsh, tiểu bang Victoria, Úc. Thân phụ kinh doanh một đại lý và xưởng sửa xe hơi, đã cho ông theo học trường tiểu trung học tư dành cho con em những gia đình giàu có. Gặptai nạn và bỏ học sau một năm ở đại học, ông làm việc cho các hãng phụ trách quảng cáo ở Melbourne và London . Ông đọc say mê các tác phẩm của Joyce, Beckett, Kafka, Faulkner, và bắt đầu sáng tác từ 1964. Tác phẩm được in trọn bộ đầu tiên là tập truyện ngắn "Ông Mập Trong Lịch Sử - The Fat Man In History" năm 1974. Tập truyện ngắn sau đó "Tội Ác Chiến Tranh - War Crimes" (1979) được giải thưởng văn học của Thủ Hiến New South Wales , Úc.

1981, xuất bản "Hạnh phúc - Bliss", tiểu thuyết hài hước đen về một giám đốc quảng cáo tỉnh dậy sau cuộc mổ tim, tin rằng mình thật ra đang sống ở địa ngục: vợ ngoại tình với đồng sự của ông, thân chủ xả độc làm ô nhiễm môi sinh, con gái chơi ma túy, con trai là cộng sản, …Tác phẩm nầy được 3 giải thưởng văn học trong nước Úc năm 1982, quay thành phim năm 1985, đại hiện phim ảnh Úc tham gia Đại Hội Phim Ảnh Cannes.

1985, xuất bản "Tên Lường Gạt - Illywhacker" về một người tự nhận mình nói láo, 139 tuổi, vừa thuật lại lịch sử Úc thế kỷ 20 qua thể nghiệm phiêu lưu của chính mình, vừa đặt nghi vấn về sự khả tín của những chuyện ông ta kể song hành với chính sử của quốc gia, đúng với tinh thần "hậu hiện đại" xử lý hiện thực một cách bỡn cợt.

1988, trường thiên "Oscar và Lucinda - Oscar and Lucinda" được giải Booker. Một biếm họa về sự cuồng tín lồng trong chuyện tình của Oscar và Lucinda, hai người cùng mê thích chuyện đánh bạc ấy đã xây dựng một ngôi nhà thờ bằng thủy tinh và cá với nhau sẽ đưa được nhà thờ ấy bằng đường sông đến giáo xứ của Oscar, lấy ý của Pascal: Tin vào Thượng Đế là một sự đánh cuộc đỏ đen. Tác phẩm nầy được nhiều giải thưởng trong và ngoài nước Úc, được quay thành phim 1997.

1989, cùng vợ con dời sang New York , dạy Sáng tác văn học ở Đại học New York . 1991, xuất bản "Người Kiểm Thuế - The Tax Inspector", bi hài kịch trong đời sống hiện đại ở một vùng quê bị bỏ quên gần Sydney .

1992, viết cước bản cho phim "Cho Đến Ngày Tận Thế - Until the End of the World". 1994, xuất bản "Đời Phi Thường của Tristan Smith - The Unusual Life of Tristan Smith", về sự tồn vong của nhân tính, nghệ thuật và chính trị ở một nước nhỏ giả tưởng Efica (mà người đọc có thể hiểu là Úc hay Canada) trước áp lực chi phối của nước bảo hộ khổng lồ láng giềng Voorstand (hiểu là Anh hay Mỹ).

1997, tác phẩm "Jack Maggs" về một tội phạm đào thoát sang Úc lén lút trở về Anh thăm con, được giải "Tác giả Trong Khối Thịnh Vượng Chung Anh Quốc - Commonweath Writers Prize", nhưng Peter Carey từ chối không yết kiến Nữ Hoàng Anh theo truyền thống của giải thưởng, vì "những lý do gia đình và cá nhân" có lẽ là vì ông có khuynh hướng cộng hoà chống quân chủ.

2001, "Sự Thật Lịch Sử Về Băng Kelly - True History of the Kelly Gang", chân dung nhân vật truyền thuyết Ned Kelly thời 1870, lịch sử bi tráng của tướng cướp anh hùng của Úc phản kháng chế độ cai trị tham nhũng, được giải Booker.2003, xuất bản"Đời Tôi, Tên Giả Mạo - My Life as a Fake" về một sự kiện giả mạo văn học ở Úc.

Peter Carey nhận rằng tác phẩm "Trăm Năm Cô Đơn - One Hundred Years of Solitude" của Gabriel García Márquez đã hướng ông về hiện thực huyền ảo, diễn tả những sự kiện siêu thực không tưởng bằng những biểu hiện rõ ràng chính xác truyền thống của văn phong hiện thực. Ông đôi khi dùng bút pháp của các truyện tranh hoạt hoạ: "quan sát sự vật như chúng đang có, và căng chúng ra đến mức lố bịch; lúc đã căng đủ thì có được khung cảnh lạ lùng mà độc đáo". Hiện nay, Peter Carey là Khoa Trưởng Khoa Sáng Tác (Creative Writing Department) của trường Hunter College ,New York . Truyện ngắn Những giấc mơ Hoa Kỳ là truyện thứ 11 trong tuyển tập "Ông Mập Trong Lịch Sử" xuất bản năm 1974 , được dịch từ nguyên bản tiếng Anh "The Fat Man In History" do University of Queensland Press tái bản lần thứ 10 năm 1998.

Phạm Vũ Thịnh

..............................

Tham khảo:

[1] "Peter Carey (1943-)", Trang mạng: http://www.kirjasto.sci.fi/carey.htm

[2] Bruce Woodcock: "Peter Carey", bộ sách "Tác Giả Đương Đại Thế Giới - Contemporary World Writers", Manchester University Press, 1996.

Chú thích:

"Giải Booker - Booker Prize": là một trong những giải thưởng văn học tiếng Anh có uy tín nhất trên thế giới. Giải thưởng nầy dành cho công dân của Khối Thịnh Vượng Chung Anh Quốc - British Commonwealth, và Eire, Pakistan, Nam Phi. Khởi đầu từ 1969, giải nầy được phát biểu khoảng cuối Tháng Mười mỗi năm.

Mời đọc thêm :

"Nói chuyện với kỳ lân" của Peter Carey
"Những giấc mơ Hoa Kỳ" của Peter Carey