Xe Lửa

Dazai Osamu

Phạm Vũ Thịnh  dịch

 

locomotive

 

 

Lời người dịch:

Tác phẩm đầu tay dưới bút danh Dazai Osamu, đoạt giải "Sunday To-oku" năm 1933, được dịch từ nguyên tác tiếng Nhật "Ressha" trong bản công khai trên mạng Aozora Bunko (Kho Sách Ngoài Trời)  tháng 5 năm 2000.

 

 

 

Đầu máy xe lửa ấy kiểu C51 chế tạo năm 1925 tại công xưởng Umehachi, kéo theo ba toa hạng ba, toa pḥng ăn, toa hành khách hạng nh́, toa pḥng ngủ hạng nh́, đều chế tạo tại cùng một công xưởng ấy, ngoài ra, có thêm ba toa chở hàng dành cho bưu-kiện và hành lư các thứ, tổng cộng là chín cái hộp chất lên chừng hai trăm người khách và trên một trăm ngàn bưu-kiện kèm theo bao nhiêu là hệ-lụy đau ḷng, bất chấp ngày mưa ngày gió, cứ đến 2 giờ rưỡi chiều là khởi động trục xe, bắt đầu chạy từ Ueno hướng đến Aomori. Tùy bữa mà được tống tiễn bằng tiếng hô vạn-tuế, hay lưu luyến trong khăn tay vẫy theo, hoặc ch́m đắm trong tiếng nức-nở ly-biệt. Chiếc xe lửa mang số 103.

Con số ấy mang lại cảm giác khó chịu. Từ năm 1925 đến nay, đă 8 năm liền, con tàu nầy đă xé nát ái-t́nh của biết mấy vạn người rồi. Ngay cả tôi đây cũng đă v́ con tàu nầy mà gặp chuyện cay đắng vô cùng. Đó là lúc Shiota tiễn cô Tetsu về quê nhà, mới mùa đông năm ngoái đây.

Cô Tetsu và Shiota cùng quê, từ thời thơ ấu đă thân thiết với nhau, c̣n tôi và Shiota là bạn cùng thức ngủ chung pḥng trong cư xá trung học cấp ba, thỉnh thoảng vẫn được nghe về mối t́nh của họ. Cô Tetsu là con nhà nghèo nên gia đ́nh Shiota vốn là nhà khá giả, không chấp nhận cho hai người kết hôn, v́ thế mà Shiota đă lắm lần căi cọ kịch liệt với ông bố. Lần căi lẫy đầu tiên, Shiota đă tức uất đến gần bất tỉnh, máu mũi trào ra ṛng ṛng. Chuyện ngây ngô đến thế mà cũng đă kích động lạ thường tâm t́nh non trẻ của tôi ngày ấy.

Thế rồi cả tôi lẫn Shiota xong trung học cấp ba, cùng vào đại học ở Tokyo. Ba năm trôi qua. Đối với tôi đă là những năm tháng khổ-nhọc, nhưng có vẻ Shiota th́ không thế, cứ sống thoải mái ngày nầy như ngày khác. Tôi th́ lúc đầu phải ở nhà trọ nhưng nhờ sát ngay trường học nên Shiota khoảng mới vào học cũng có đến chơi hai, ba lần ǵ đấy, thế nhưng hoàn cảnh lẫn tư tưởng của cả hai đứa dần dần tách biệt hẵn ra, nên không c̣n mong ǵ có lại được t́nh bạn khắng khít như ngày trước nữa. Có thể chỉ v́ thiên kiến thôi, nhưng tôi nghĩ nếu thời ấy mà không có chuyện cô Tetsu lên kinh đô nầy th́ có lẽ Shiota hẳn đă định chia tay măi măi với tôi rồi.

Mùa đông ba năm sau khi ngưng giao du thân t́nh với tôi, đột nhiên, Shiota đến nhà tôi lúc ấy ở ngoại vi thành phố, cho biết là cô Tetsu đă lên Tokyo. Hẳn là cô ấy không c̣n chờ đợi đến khi Shiota tốt nghiệp được nữa, nên đă một ḿnh trốn nhà lên Tokyo.

Khoảng ấy th́ tôi cũng đă kết hôn với một cô gái quê thất học, đúng lúc đang mất dần cảm giác trẻ trung để có thể hưng phấn trong ḷng về chuyện t́nh của Shiota như ngày xưa, nên khi Shiota đột nhiên đến chơi như thế, tôi đă có phần bối rối, tuy vậy tôi cũng đủ sáng suốt để nh́n thấu được đáy ḷng Shiota về chuyến thăm viếng đột ngột ấy. Sự kiện một thiếu nữ yêu ḿnh đến nỗi bỏ nhà đi theo ấy, đem nói tràn lan trong đám bạn thân của ḿnh, th́ hẳn đă làm thoả măn được ḷng tự hào của Shiota biết bao nhiêu! Tôi cảm thấy khó chịu v́ vẻ măn nguyện tột đỉnh của hắn, đến đâm ra nghi ngờ thực-tâm của hắn đối với cô Tetsu. Mà rồi niềm hoài nghi nầy của tôi đă được thực chứng một cách tàn nhẫn. Một lần, sau khi đă biểu lộ niềm vui cuồng nhiệt, niềm cảm kích cùng tột, Shiota nhíu mày hỏi nhỏ: "Bây giờ phải làm sao đây?". Tức th́, chẳng hơi đâu mà đồng-t́nh với tṛ chơi của kẻ nhàn rỗi như thế, tôi nói thẳng, đúng như hắn đang suy tính: "Cậu khôn thật. Cậu đă không c̣n thấy thương yêu cô ấy như trước nữa, th́ chỉ c̣n cách chia tay nhau thôi chứ ǵ nữa!".

Rơ ràng là khoé miệng hắn nhếch một nụ cười, nhưng Shiota tỏ vẻ suy nghĩ lung lắm.

Bốn năm ngày sau, tôi nhận được một bưu thiếp giao gấp từ Shiota. Bưu thiếp ấy ghi vắn tắt đại ư rằng v́ tương lai của cả hai, và cũng v́ bạn bè khuyên nhủ, nên sẽ đưa trả cô Tetsu về lại quê nhà, cô ấy sẽ lên chuyến xe lửa 2 giờ rưỡi ngày mai. Tôi liền quyết định sẽ đến đưa cô Tetsu đi, mặc dù chẳng ai nhờ đến cả. Tôi có cái tật đáng buồn hay quyết định dễ dăi như thế.

Ngày hôm sau, mưa bắt đầu rơi từ sáng. Tôi thúc hối vợ tôi đang ngần ngừ, để đi chung ra ga Ueno.

Chiếc xe lửa số 103 ấy đang phun khói đen vào màn mưa lạnh buốt, chờ đến giờ khởi hành. Chúng tôi đến từng cửa sổ, nh́n vào trong, chăm chú t́m kiếm. Và thấy cô Tetsu ngồi trong toa hành khách hạng ba ngay sau đầu máy xe lửa. Ba, bốn năm trước, do Shiota giới thiệu nên tôi đă gặp cô một lần, nhưng so với thời đó, bây giờ cô có da mặt trắng hơn nhiều, và nơi cằm đă đẫy ra nhiều hơn. Cô cũng nhớ mặt tôi nên nhận ra ngay. Khi nghe tôi gọi, cô liền nhoài nửa người ra khỏi cửa sổ mà chào hỏi. Tôi kéo vợ tôi lại nói chuyện với cô. Sở dĩ tôi đặc biệt kéo vợ theo là v́ tôi suy nghĩ độc đoán rằng vợ tôi cũng là người xuất thân bần hàn như cô Tetsu, nên chuyện an ủi cô th́ hẳn là vợ tôi có thái độ và lời nói thích hợp hơn tôi. Thế nhưng, tôi đă bị phản thùng một cách trắng trợn. Cô Tetsu và vợ tôi chỉ trao đổi cử chỉ chào hỏi cứ như là hai bậc mệnh phụ phu nhân, mà chẳng nói ǵ với nhau cả. Tôi lúng túng lấy cán dù gơ cốc cốc vào hàng chữ "Su Ha Fu" viết theo hàng ngang kèm dăy số "134273" viết nhỏ bằng sơn trắng trên thân toa hành khách, mà chẳng hiểu là phù hiệu ǵ.

Rồi cô Tetsu và vợ tôi trao đổi hai, ba câu về chuyện thời tiết. Nhưng nói xong th́ cả bọn lại ch́m vào im lặng. Cô Tetsu có vẻ đăm đăm nh́n không chán một chỗ nào đấy, trong khi mười ngón tay tṛn trịa đặt khép nép trên bệ cửa sổ cứ co vào duỗi ra không ngớt. Tôi chẳng làm sao mà đứng yên đấy ngắm măi quang cảnh như thế, nên âm thầm rời chỗ cô Tetsu, đi lang thang trên sân đợi dài và rộng lớn ấy. Hơi nước phun ra từ dưới xe lửa biến thành khí lạnh phủ trắng gót chân tôi.

Tôi dừng chân đứng trước trụ đồng hồ điện mà ngắm chiếc xe lửa. Chiếc xe ướt đẫm nước mưa, loang loáng sáng ánh xanh đen.

Tôi chợt nh́n thấy một khuôn mặt đen sạm đang nhướng cổ ra ngoài cửa sổ hành khách hạng ba ở toa thứ ba, sụt sùi chào hỏi năm, sáu người đưa tiễn. Thời ấy, Nhật Bản vừa khai chiến với một nước khác, nên anh ta hẳn là đă bị động viên rồi. Tôi như đă nh́n thấy thứ không nên nh́n thấy, ngực tức như bị nghẹt thở.

Vài năm trước đây, tôi có chút quan hệ với một đoàn thể tư tưởng nọ, rồi không lâu sau, đă ly khai hẳn, với một lư do không đẹp đẽ ǵ mấy. Bây giờ, đứng nh́n không chớp mắt người lính ấy, rồi nh́n cô Tetsu đă chịu nhục, chịu vấy bẩn mà lủi thủi trở về quê, tôi cảm thấy lư do ấy của ḿnh, dù có đứng vững hay không đứng vững, cũng chẳng đáng kể đến.

Tôi ngước nh́n lên đồng hồ điện. C̣n ba phút nữa là đến giờ tàu chạy. Tôi cảm thấy không chịu nổi. Có lẽ ai cũng vậy, đối với người đưa tiễn, không có ǵ khó nói cho bằng ba phút cuối cùng nầy. Những điều cần nói th́ đă nói ra hết rồi, chỉ c̣n biết nh́n nhau vô vọng mà thôi. Huống chi lúc nầy, tôi lại chẳng nghĩ ra được lời ǵ cần nói. Giá vợ tôi mà là một người đàn bà tài trí chút nữa, th́ tôi đă thơ thới hơn rồi, thế nhưng nh́n xem! vợ tôi dù đứng bên cạnh cô Tetsu nhưng mặt mày sưng sỉa như không bằng ḷng điều ǵ, từ năy đến giờ cứ đứng yên như tượng ở đấy. Tôi đành phải bước lại song cửa của cô Tetsu.

Sắp đến giờ tàu chạy rồi. Con tàu phấn khích hẳn lên trước hành tŕnh 450 dặm, sân đợi nhộn nhịp khắp nơi. Ḷng tôi không c̣n dư giả ǵ để đoái tưởng đến thân phận người khác nữa, nên lúc an ủi cô Tetsu, đă thốt ra những chữ như "tai nạn" thật là vô trách nhiệm.

Trong khi đó, người vợ kém thông minh của tôi đứng nh́n hàng chữ bám đầy những hạt nước mưa trên tấm bản nhỏ màu xanh gắn trên thân tàu, lẩm nhẩm đọc nho nhỏ từng chữ mới học được dạo sau nầy: "FOR A-O-MO-RI" [1].  

 

Phạm Vũ Thịnh
Sydney 12-2005

 

Cước chú:

[1] "For Aomori": (chuyến xe lửa) Đi Aomori.